Κολακεία

Το λιγότερο κακό ίσως που μπορεί να προκαλέσει η κολακεία, μια κατά γενικήν εκτίμηση αξιοκατάκριτη συμπεριφορά, είναι η γελοιοποίηση. Δεν μπορεί να μη σου προκαλεί  θυμηδία και γέλιο εκείνο που λέει ο Πλούταρχος που, επειδή ο Μέγας Αλέξανδρος έγερνε το κεφάλι του στο πλάι, οι ακόλουθοί του, για να τον κολακεύσουν, έκαναν το ίδιο, ή το άλλο πάλι που οι κόλακες του τυράννου των αρχαίων Συρακουσών Διονυσίου του Πρεσβυτέρου φρόντιζαν μπροστά του να πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλο και να σπρώχνουν και να αναποδογυρίζουν ό, τι έβρισκαν στα πόδια τους, για να του δείξουν πως ήταν μύωπες όπως εκείνος. Κι αν μεν η κολακεία με την γελοιοποίηση που προκαλεί σε περιπτώσεις όπως εκείνες του Αλέξανδρου και του Διονυσίου δημιουργεί μιαν ατμόσφαιρα  ευθυμίας όπου καταφεύγοντας μπορούμε να ξεχάσομε για λίγο έστω τις δυσκολίες και τις σκοτούρες της ζωής μας, δεν αποκλείεται άλλες φορές να προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη. Πόσοι άραγε από τους ανθρώπους του περιβάλλοντος του αρχαίου βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ’ Διονυσίου και Ευπάτορος θα πέθαναν στα χέρια του, επειδή, θέλοντας να τον κολακεύσουν για το χόμπι του στην ιατρική, κάθισαν να τους χειρουργήσει και να τους κάνει καυτηριασμό;

Η κολακεία είναι, δεν υπάρχει αμφιβολία,  ένα άκρως διαδεδομένο φαινόμενο μεταξύ των ανθρώπων. Ο επιτήδειος Γάλλος επίσκοπος και διπλωμάτης Ταλλεϋράνδος είναι απόλυτος εν προκειμένω. «Μπορεί να είναι ελάχιστοι», έλεγε, «εκείνοι που αρνήθηκαν την δόξα και την φιλοχρηματία, αλλά την κολακεία ουδείς» –την κολακεία όμως, να το ξεκαθαρίσομε, με τα κακά της και με τα καλά της. Γιατί δεν πρέπει να διαφεύγει την προσοχή μας το γεγονός ότι υπάρχουν και περιπτώσεις που η κολακεία γίνεται η αφορμή για δείξει κανείς τις αρετές του. Ένας Πέρσης αγρότης στην αρχαιότητα, μη έχοντας να δώσει τίποτε άλλο στον βασιλιά του, τον Αρταξέρξη Β’, σε μια περιοδεία του, του πρόσφερε με τις χούφτες του νερό, κι εκείνος, κολακευμένος από την συμπεριφορά του υπηκόου του, έδειξε την γενναιοδωρία του ανταμείβοντάς τον με μια χρυσή φιάλη με χίλιους δαρεικούς. Η κολακεία είναι σαν τους κοριούς όπως έλεγαν οι Στωικοί. Όσο κι αν πρόκειται για έντομα που πίνοντας το αίμα μας είναι επιζήμια για την υγεία μας, δεν παύουν μολοντούτο να είναι και ωφέλιμα γιατί μας αναγκάζουν να σηκωνόμαστε από το κρεβάτι και να μην τεμπελιάζομε.